کدنامه؛ پدر معنوی byte
امیدوارم از خواندن این شماره از نشریه بایت لذت ببرید! آماده‌سازی این نشریه به شکل شماره‌ای که پیش رویتان می‌بینید، حاصل ساعت‌ها تلاش تیم تحریریه، نویسندگان، ویراستاران و صفحه‌آرایان بایت است. اما شاید برای شما جالب باشد که بایت از کجا و چگونه شروع شد...
سال ۱۳۹۹ سالی بسیار چالشی برای آموزش در دانشگاه بود. مهمان ناخوانده مشهور آن سال، کووید-۱۹، که فکر می‌کردیم قرار است مدتی بماند و سپس در صلح و صفا با ما خداحافظی کند، بیشتر از پیش گسترش پیدا کرد. پاییز ۱۳۹۹، ورودی‌های جدید قرار بود وارد شریف شوند، اما به دلیل خطر ابتلا به بیماری، این ورود کاملاً به شکل مجازی انجام گرفت. آموزش مجازی باعث شد که چالش‌های بسیاری برای تیم تدریس فعال در دروس سال اول، و از جمله درس مبانی برنامه‌سازی، پیش بیاید. تیم تدریس مبانی -که من نیز عضوی از آن بودم- به دنبال روش‌هایی بود تا با وجود آموزش مجازی، دانشجوها را به این درس علاقه‌مند کند. یکی از ایده‌هایی که در آن زمان برای افزایش شور و شوق دانشجویان مبانی مطرح کردم، انتشار نوعی «شبه نشریه» بود تا در قالبی جدید، محتوایی کمک‌آموزشی برای دانشجویان باشد.
احتمالاً راحت‌ترین روش برای توصیف کدنامه، نقل قول توضیحی باشد که خودم در اولین شماره کدنامه مورخ ۲۱ آبان ۱۳۹۹ نوشته بودم:
«دستیاران آموزشی مبانی برنامه‌سازی طی نیم‌سال‌های گذشته، مطالب متعدد درسی را در قالب پی‌دی‌اف‌های گوناگون منتشر می‌کردند. از این نیم‌سال، بر آن شدیم تا با تشکیل «کدنامه»، تمامی مطالب آموزشی را در این قالب تدوین کنیم تا هم به‌سرعت بتوان آن‌ها را مطالعه کرد و هم بتوانیم به این بهانه، محتوای کاربردی‌تری را در اختیار دانشجویان قرار دهیم. توجه شود که کدنامه، به هیچ عنوان، یک نشریه نیست و زمان عرضه مشخص نیز ندارد، بلکه تنها قالبی جدید برای عرضه مطالب و محتوای آموزشی است و در آن تنها به مباحث درسی مخصوص درس مبانی برنامه‌سازی نیم‌سال جاری پرداخته می‌شود. مطالعه مطالب کدنامه، برای انجام دادن بهتر پروژه و تمرین‌های درس مبانی برنامه‌سازی، اکیداً توصیه می‌شود.»
این شبه نشریه که به مدت چند نیم‌سال پیاپی به‌عنوان بخشی از تیم تدریس مبانی برنامه‌سازی و برنامه‌سازی پیشرفته به دانشجویان ارسال می‌شد، شامل بخش‌های متعددی از جمله مقاله‌های مرتبط با موضوعات تدریس‌شده در هر هفته، مرور تقویم آموزشی، مطالب آموزنده در قالب «آیا می‌دانستید»، و نظایر آن بود.
بعدها، دانشجویان دانشکده تصمیم گرفتند تا بر اساس موفقیت حاصل‌شده در کدنامه، آن را به یک نشریه واقعی در سطح دانشکده که مطالبی بیشتر از صرفاً دروس برنامه‌نویسی سال اول را پوشش می‌داد تبدیل کنند و به این روش، نشریه بایت که هم‌اکنون جلوی روی شماست متولد شد. با این وجود، هم‌چنان مطالعه آرشیو کدنامه خالی از لطف نیست؛ ممکن است بسیاری از مقاله‌های نوشته‌شده در شماره‌های مختلف کدنامه، مانند آشنایی با خطاهای متداول در کوئرا، اصول نوشتن کد تمیز و مهارت استفاده از اشاره‌گرها، برای شما در تمرین‌ها و پروژه‌های درس کاربردی باشند!